با وجود اینکه همیشه بر تغذیه نوزاد با شیر مادر توصیه می شود اما گاهی موارد منع شیردهی وجود دارد، که مادر ناچار است نوزاد خود را از شیر مادر محروم کند.
دوران شیردهی به نوزاد
بهترین شیر برای نوزاد تازه متولدشده شیر مادر است. سازمان جهانی بهداشت، توصیه میکند شیرخواران حداقل 4 ماه و ترجیحاً 6 ماه اول زندگی فقط با شیر مادر تغذیه شوند. شیر مادر مزایای زیادی هم برای نوزاد و هم برای خود مادر دارد.
شیر مادر باعث افزایش قدرت ایمنی در نوزادان می شود و آن ها را از ابتلا به بیماری های مختلف مانند اسهال، عفونت گوش میانی، عفونت ادراری و … محافظت میکند.
بیشتر بخوانید :چرا نوزادان گریه میکنند
با وجود تمام توصیه های پزشکی مبنی بر تغذیه نوزاد با شیر مادر مواردی نیز وجود دارد که باید شیردهی متوقف شود زیرا مشکلات و عوارض جدی برای نوزاد به وجود می آید. در این گونه موارد لازم است از شیر خشک برای تغذیه شیرخوار استفاده شود.
موارد منع شیردهی به نوزاد:
تب خال روی سینه‌های مادر، از موارد منع شیردهی به حساب می آید
1. آبسه پستان:
یکی از رایج ترین مشکلات در زمان شیردهی آبسه پستان است که در صورت جراحی و شکافتن آبسه ، تا زمانی که چرک از پستان بیرون می آید شیردهی باید متوقف شود. در صورتی که فقط یک پستان به آبسه دچار شده باشد، شیردهی باید با پستان سالم ادامه یابد.
2. ابتلای مادر به سل:
یکی دیگر از موارد منع شیردهی نوزاد ابتلای مادر به بیماری سل است. در صورتی که مادر به این بیماری مبتلا باشد باید حداقل دو هفته از شروع درمان مادر گذشته باشد تا او بتواند با خیال راحت به نوزادش شیر دهد.
بیشتر بخوانید : آب الکترولیت دار چیست؟
3. مادر مبتلا به آبله مرغان:
آبله مرغان نیز میتواند یکی دیگر از موارد منع شیردهی باشد. شیرخوار متولدشده از مادر مبتلا به آبله‌مرغان باید پادزهر این بیماری را در اولین فرصت دریافت کند. همچنین در صورتی که شیرخوار با ضایعات پوستی آبله مرغان در تماس باشد احتمال ابتلای او به این بیماری نیز وجود دارد.
4. تبخال :
وجود ضایعات پوستی ناشی از ویروس تب خال به ویژه روی سینه‌های مادر، از موارد منع شیردهی به حساب می آید.
5. مادر مبتلا به ایدز:
طبق تحقیقات انجام شده ابتلای مادر به بیماری ایدز نیز می تواند از موارد منع شیردهی باشد. متاسفانه ثابت شده است که اگر مادر مبتلا به ایدز به مدت طولانی بیشتر از 6 ماه به نوزادش شیر دهد خطر انتقال ویروس به کودک تا 14 درصد افزایش پیدا میکند. علاوه بر این، در صورت وجود زخم یا شقاق در نوک پستان یا التهاب پستان، احتمال انتقال ایدز بیشتر هم می‌شود.
هپاتیت از موارد منع شیردهی محسوب نمی شود
بیشتر بخوانید :خواص و مضرات بیسکویت برای کودکان
6. هپاتیت B
با وجود اینکه هپاتیت B از موارد منع شیردهی محسوب نمی شود ولی باید دقت داشته باشید که در صورت مبتلا بودن مادر به هپاتیت B به شیرخوار باید بعد از تولد واکسن و پادزهر هپاتیت B تزریق شود اما لزومی ندارد تغذیه با شیر مادر به تأخیر بیفتد.
7. ابتلای مادر به سرطان
شیمی درمانی و پرتودرمانی از جدی ترین موارد منع شیردهی به حساب می آید.
8. استفاده از پرتوداروها
استفاده از پرتوداروها (به عنوان مثال برای انجام اسکن‌های هسته‌ای تیروئید، کلیه و …)؛ در این موارد طبق نظر پزشک، شیردهی تا دفع کامل پرتو دارو از بدن باید متوقف شود.
9.بیماری های عصبی از موارد منع شیردهی
ابتلای مادر به بیماری های عصبی و روانی جدی در برخی موارد میتواند از موارد منع شیردهی باشد و حتی گاهی ممکن است به کودک آسیب های جدی تری نیز وارد شود.
10. بیماری توبرکولوز:
در صورت ابتلا مادر به این بیماری و ابتلا به عفونت حاد باید به سرعت تحت درمان با سه دارو قرار گیرد و در زمان درمان باید از شیردهی خودداری کند و پس از دو هفته بعد از اتمام داروها میتواند شیردهی را شروع کند همچنین. به نوزاد هم باید BCG تلقیح نمود و هم او را تحت درمان با ایزونیازید با دوز mg/kg 10 به مدت 12-6 ماه قرار داد.
بیشتر بخوانید :زایمان طبیعی و مزایای آن
11. آنفلوانزای H1N1 ( آنفلوانزای خوکی ):
آنفلوانزای خوکی از موارد منع شیردهی به حساب نمی آید یعنی نوزاد در این حالت میتواند از شیر مادر تغذیه کند ولی به دلیل ابتلا مادر به این آنفلونزا باید مادر و نوزاد حتی الامکان از هم دور باشند و مادر می تواند شیرش را بدوشد وشخص دیگری که بیمار نیست آن را به شیرخوار بدهد . همچنین در صورت مصرف داروهای ضد ویروسی شیردهی مانعی ندارد چون میزان ناچیز آن به نوزاد منتقل می شود.
فنیل کتونوری یک نوع اختلال متابولیک است که از موارد منع شیردهی می باشد
12. گالاکتوزمی
شیرخوار مبتلابه گالاکتوزمی کلاسیک (کمبود گالاکتوز1 فسفات یوریدیل ترانسفراز) نمیتواند شیر حاوی لاکتوز را هضم کند و چون لاکتوزکربوهیدرات اصلی شیر مادر و شیر گاو است این شیرخواران نباید از شیرمادر و شیر گاو دارای لاکتوز استفاده کنند. در این گونه موارد شیر مادر و برخی مواد موجود در آن برای نوزاد، مثل سم بوده و تغذیه کودک با شیر مادر باعث تشنج، بیماری کبدی و … می‌شود .اما در برخی فرم های خفیف ژنتیک گالاکتوزمی ، تغذیه با شیر مادر به صورت نسبی امکان پذیر است .
13. اختلالات متابولیک
اگر شیرخوار به سایر اختلالات متابولیکی مبتلا باشد شاید بتواند تا حدودی شیرمادر را تحمل کند ولی باید حتما مطابق با نظر پزشک باشد.
14. فنیل کتونوری
فنیل کتونوری یک نوع اختلال متابولیک در نوزادان است که میتواند از موارد منع شیردهی باشد . این بیماری را میتوان با تغذیه ترکیبی شیر مادر و شیر بدون فنیل آلانین زیر نظر پزشک درمان کرد.
15. بیماری سرخک در دوران شیردهی مادر:
بیماری سرخک تاثیری بر روی شیرمادر ندارد ولی به دلیل اینکه سرخک ميتواند در دوره جنيني و نوزادي کشنده باشد پس باید مادر مبتلا به سرخک تا زمانی که بیماری اش مسری است از کودک جدا باشد و به همین دلیل از موارد منع شیردهی به حساب می آید.
بیشتر بخوانید :روش های افزایش قد کودکان
اما مادر مبتلا به سرخجه مي توانند به شيردهي ادامه دهد. در واقع به مقاومت شيرخوار کمک کرده و واکسيناسيون طبيعي براي شيرخوارش فراهم ميکند.
16. تب مالت:
انتقال اين عفونت از طريق تغذيه با شير مادر مطرح ولي ثابت نشده است به همین دلیل تب مالت نیز میتواند از موارد منع شیردهی باشد. در صورتی که مادری به تب مالت مبتلا شود بهتر است که براي مدت 48 تا 72 ساعت اول که مادر مبتلا تحت درمان قرار ميگيرد تغذيه با شير مادر قطع شود و پستان ها دوشيده و شير دور ريخته شود.
17. مصرف مواد مخدر:
مادرانی که مواد افیونی مصرف میکنند ویا تحت درمان نظارتی با متادون هستند به شرط اینکه ازمایشات غربالگری انها از نظر مواد روان گردان و ایدز منفی باشد میتوانند شیردهی داشته باشند.مواد روان گردان ، کوکائین و حشیش از موارد منع شیردهی است.
مصرف سیگار گرچه منعی جهت شیردهی نیست ولی ممکن است باعث الرژی تنفسی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شود.
بیشتر بخوانید :بهترین راه‌های تقویت سیستم ایمنی بدن