آشنایی با صنایع دستی فلزی در ایران

آشنایی با صنایع دستی فلزی در ایران

صنایع دستی ایران را می توانیم به انواع و اقسام مختلفی طبقه بندی نماییم. صنایع دستی فلزی عموما به صنایعی گفته می شود که مواد اولیه ی آن فلز است و با کمک انواع ابزار مختلف، می توانند با تغییر شکل بر روی فلز، آن را ب یک وسیله یا چیز دیگری تبدیل نماید.

• دواتگری : ساخت اشیاء فلزی با روش چکش کاری
•  قلمزنی : نقر نقوش برقلم های فلزی بر روی سطوح .
• حکاکی روی فلز : ایجاد نقوش با خراش فلز .
•  مشبک کاری : خالی کردن بخش هایی از نقش .
•  ملیله کاری : ساخت اشیاء و زیورآلات از مفتول های طلا و نقره .
•  کوفته گری ( طلاکوبی ، نقره کوبی و مس کوبی )
•  چلنگری ( زمودگرد ) ساخت محصولاتی چون داس ، چکش ، حفاظ در و پنجره و…
•  قفل سازی
•  زرگری
• ریخته گری
•  ساخت زیورآلات
•  آثار فلزی ترکیبی ( ضریح سازی ، اسلحه سازی ، علامت سازی )
• مینا سازی ( مینای نقاشی ، مینای خانه بندی ، مینای مرصع )

آشنایی با صنایع دستی فلزی در ایران

صنایع دستی ایران را می توانیم به انواع و اقسام مختلفی طبقه بندی نماییم. صنایع دستی فلزی عموما به صنایعی گفته می شود که مواد اولیه ی آن فلز است و با کمک انواع ابزار مختلف، می توانند با تغییر شکل بر روی فلز، آن را ب یک وسیله یا چیز دیگری تبدیل نماید.

از جمله ی صنایع دستی فلزی ایران می توانیم به موارد مختلفی اشاره کنیم که از معروف ترین آن ها، قلم زنی، حکاکی روی فلز و مشبک کاری می باشد.

قلم زنی؛ یکی از صنایع دستی فلزی ایرانی

این هنر را می‌توانیم یک هنر دستی فلزی بنامیم که در گذشته عموما بر روی ظروف نقره، مس و طلا انجام می‌شد. قلم زنی یکی از هنر‌های دستی کاربردی و تزئینی در هنر دستی ایران است که طی آن هنر‌های مختلفی بر روی یک ظرف از جنس فلز‌های مختلف انجام می‌شود.

این روز‌ها عموما هنر قلم زنی را می‌توانیم بر روی فلزاتی مانند مس و برنز مشاهده کنیم. هنر قلم زنی از پیشینه‌ی خیلی طولانی و قوی‌ای در ایران برخوردار است. این هنر به حدی مرسوم و ارزشمند بود که هنرمندان، خودشان ظرف و یا وسیله‌ای که می‌خواستند قلم زنی را بر روی آن انجام دهند درست می‌کردند.

اما امروزه این طور نیست و عموما کارگاه‌های مختلف مسگری، انواع ظرف‌ها و اشکال مسی را آماده می‌کنند و روی آن‌ها قلم زنی می‌کنند. مگر اینکه یک هنرمند تاکید خاصی بر روی دست ساز بودن، یک اثر هنری مسی داشته باشد. در این صورت مانند گذشته، خودش برای ساختن چنین اثری اقدام می‌نماید.

هنر مشبک کاری بر روی فلز؛ یکی از صنایع دستی فلزی ایرانی

مشبک فلز نیز یکی دیگر از صنایع دستی فلزی، ایرانی می باشد. این هنر در دره ی سلجوقیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود. وسیله هایی که با هنر مشبک فلزی ساخته می شوند هم قابلیت کاربردی دارند و هم قابلیت تزئینی، از این رو می توانید از انواع ظروف مشبک فلزی برای موارد مختلف استفاده نمایید.

در گذشته جای شمعی ها و جای عودی ها از جمله مهم ترین و پرطرفدارترین ظروفی بودند که تحت هنر مشبک فلزی قرار میگیرند. هنرمندان این هنر، این ظروف را به صورت حیوانات مختلف در می آوردند.

این هنر به عنوان یکی از هنرهای صنایع دستی فلزی ایران، بر روی انواع ظروف مسی و و نقره انجام می شود. در این هنر، صفحه ای طرح بر روی آن پیاده شده را دقیق می برند و برای صاف کردن طرح، از چکش های چوبی استفاده می نمایند. برای درآوردن طرح مورد نظر عموما از اره مویی استفاده می شود.

این هنر را بیشتر می توانید در اصفهان مشاهده نمایید. در هنر مشبک فلزی، تمام قسمت های پرتی که در صفحه زیر کار وجود دارد از کل طرح جدا می شود و تمرکز کار تماما بر روی طرح نهایی و بلد شدن آن گذاشته خواهد شد. اصلا به همین دلیل است که این هنر را هنر مشبک فلز می نامند.

حکاکی بر روی فلز

هنر آخری که می‌خواهیم به عنوان یکی از معروف‌ترین هنر‌های صنایع فلزی دستی ایران به آن اشاره کنیم، هنر حکاکی بر روی فلز است. ابزاری که در این هنر استفاده می‌شود، یک قلم به نام منقاش است.

حکاکی بر روی فلز معمولا بر روی زمینه‌های مسی انجام می‌شود. تفاوت هنر حکاکی بر روی فلز با سایر هنر‌های نام برده در این است که در این هنر عموما تمامی نقش‌ها به صورت برجسته بر روی طرح نمایان می‌شود و شما هیچ فرورفتگی را نخواهید دید. در واقع در این هنر، اطراف طرح اصلی بر روی ظرف مورد نظر، برداشته و خالی می‌شود تا طرح نهایی حاصل شود.