یاقوت سومین گوهرسنگ محبوب است. یاقوت کبود در زبان بین المللی سفایر نامیده می شود. همچنین بعد از الماس دومین سنگ سخت می باشد.این سنگ حاصل هوازدگی و دگرگونی گرانیت و مرمر در دامنه کوه ها و بستر رودخانه ها می باشد. که در واقع حاصل ترکیب اکسید آلومینیوم با ترکیبی از تیتانیوم، آهن و منگنز و … می باشد. سنگ یاقوت اگر سرخ رنگ باشد با نام یاقوت سرخ شناخته می شود و در غیر این صورت یاقوت کبود نامیده می شود.
نکات مهم در خرید یاقوت
در طول تاریخ سنگ های زیادی وجود داشته اند که به خاطر شباهت به یاقوت به جای آن استفاده می شدند اما در سال های اخیر این میزان به خاطر تست های آزمایشگاهی بسیار کاهش یافته اما هنوز هم بعضی وقت ها این اشتباهات رخ می دهد. به همین خاطر لازم است هنگام خرید یاقوت چند نکته را بدانید؛ نگین یاقوت سرخ بزرگ با کیفیت بالا و بدون ناخالصی بسیار نادر و گران قیمت است. بنابراین اگر چنین سنگ قرمزی را در ابعاد بزرگ مشاهده کردید، بدانید که یا یاقوت مصنوعی است یا سنگ گارنت یا لعل (اسپینل) مصنوعی است.علاوه بر این، تنها راه شناخت یاقوت اصل این است که به داخل نگین دقت کنید. اگر در داخل سنگ یاقوت ناخالصی وجود داشته باشد یا به طور دقیق تر دانه های ریز سیاه در آن مشاهده شود، این نگین اصل است.
انواع یاقوت چیست؟
یاقوت قرمز (Ruby)
همین‌طور که از اسم مشخصه درصورتی که کانی کوارندوم به رنگ قرمز کمرنگ تا پر رنگ صورتی و قرمز مایل به بنفش باشد، به آن یاقوت قرمز و یا یاقوت سرخ و یا روبی گفته می شود. یاقوت قرمز جزو گرانترین سنگ های قیمتی به حساب می آید تا جایی که رکورد صد هزار دلار در هر قیراط را به خود اختصاص داده است. گرید بندی یاقوت قرمز نیاز به تبحر و دانش فراوان در خصوص این گوهر سنگ دارد. زیرا نمونه های صنعتی این گوهر سنگ به روشهای مختلف قابل تولید است و تمایز بین سنگ های طبیعی و غیرطبیعی کاری دشوار است.
ذکر این نکته نیز خالی از اهمیت نیست که در بین سنگ های قیمتی، یاقوت سرخ دارای بیشترین بهسازی (treatment) در سطح جهان است و بیشتر از هر نوع سنگ قیمتی دیگر، مورد بهسازی قرار می گیرد.
یاقوت سرخ (Ruby) گونه قرمز کروندوم است. رنگ سرخ این گوهر بدلیل وجود مقادیر ناچیز کرومیوم در ساختار این سنگ است. سایر رنگ های دیگر کروندوم با نام یاقوت کبود یا (Sapphire) شناخته می شوند.
راه های تشخیص یاقوت سرخ اصل از تقلبی
در حالت کلی همه سنگ های و جواهرات قیمتی دارای نمونه مشابه و تقلبی هستند که به مراتب قیمتی کمتر از نمونه واقعی دارند یاقوت سبز نیز از این قضیه مستثنی نیست به همین دلیل نحوه شناخت یاقوت اصل از تقلبی یکی از مهمترین کارهایی است که در خرید جواهرات یاقوت باید همواره مد نظر قرار داد که در قسمت زیر به سه روش برای شناخت یاقوت اصل از تقلبی می پردازیم.
1. رنگ و درخشش
یکی از راه های شناخت یاقوت اصل از تقلبی رنگ آنها می باشد. یاقوت های اصل در مقابل نور چراغ درخشان و شفاف هستند و سنگ های تقلبی اغلب به صورت کدر هستند. اگر سنگ جواهری مایل به قرمز تیره باشد احتمال دارد که سنگ گارنت باشد. رنگ ثابت و قرمز یاقوت را در همه جای سنگ بررسی کنید و اگر نقاطی را پیدا کردید که خراش خورده و رنگ دیگر دارند مشخص کننده تقلبی بودن یاقوت است.
2. سنگ یاقوت سرخ را با یک شیشه قرمز مقایسه کنید.
سنگ های قیمتی و دیگر انواع یاقوت ها را با استفاده از شیشه جعل می کنند. اگر شیشه و سنگ شبیه هم بودند می توانید پی ببرید که سنگ جعلی است.
3. سعی کنید سطح یاقوت را خراش دهید.
سنگ های قیمتی دارای درجه سختی بالایی هستند و همان طور که در قسمت بالا اشاره کردیم فقط الماس و یک سنگ دیگر می توانند یاقوت را خراش دهند از همین رو هر جسم و شی به جز موارد گفته شده اگر بتواند یاقوت را خراش دهد نشان دهنده تقلبی بودن سنک است.
نکته مهم: سنگ های جعلی یاقوت اغلب به وسیله سنگ های کم ارزش تر نظیر گارنت، تورمالین، شیشه و سنگ های کامپوزیتی جعل می شوند.
تورمالین یک ماده معدنی قرمز مایل به زرد است و تا حدودی سخت تر از گارنت است اما نرم تر از یاقوت سرخ می باشد.
یاقوت کبود (Sapphire)
به کانی‌های کوراندومی که دارای طیف رنگی آبی تیره تا ارغوانی تیره و کبود باشند به اصطلاح یاقوت کبود گفته می شود.یاقوت کبود آبی دارای اهمیت و ارزش ستاره شناسی است. یاقوت کبود آبی از نظر علم ستاره شناسی بخشی از زحل بوده و گردش های زحلی نیز می توانند زندگی یک فرد را زیر و رو کنند. در نتیجه این سنگ، در مقایسه با سنگ های دیگر دارای اهمیت بالای ستاره شناسی است. زحل به‌عنوان یک سیاره‌ی حاکم برای برج جدی و برج دَلو شناخته می شود. منجمان استفاده از سنگ یاقوت کبود آبی را به متولدین این ماه توصیه می کنند.
یاقوت کبود آبی رنگ اصل، متعلق به کشمیر بوده و شاید نتوان یکی از آن ها را به طور مستقیم از آن منطقه به دست آورد. برندهای محبوب موجود در بازار اغلب دارای کیفیت پایین تر هستند. به علاوه سنگ یاقوت اصل کشمیری یکی از گران قیمت ترین سنگ های جهان محسوب می شود.
اگرچه این کار ضروری نیست، اما یاقوت کبود آبی معمولاً برای انگشت وسط افراد مورداستفاده قرار می‌گیرد. دلیل این کار باورهای ستاره‌شناسی است که استفاده از یاقوت کبود آبی در انگشت وسط را برای فرد، پرمنفعت می‌داند. بااین‌حال انتخاب نهایی با شماست.
به هنگام خرید یاقوت کبود آبی به چهار نکته توجه کنید
قیمت یک یاقوت کبود آبی اصل بسیار گران بوده و بسیاری از سنگ فروشان نوع تقلبی و یا کم کیفیت آن را در اختیار شما قرار می‌دهند.
رنگ
وضوح
برش
وزن (قیراط)
اگرچه یاقوت کبود در رنگ‌های مختلف وجود دارد، اما ارزشمندترین آن رنگ آبی است. وضوح نیز به میزان شفافیت و عبور نور از یاقوت اشاره دارد.
یاقوت زرد (Yellow Sapphire)
به کانی کوارندومی که دارای طیف رنگی زرد کمرنگ، زرد پر رنگ، نارنجی، طلایی و ترکیب قهوه ای با رنگ های قبل باشد یاقوت زرد گفته می شود. این رنگ به ندرت کشف می شود و بیشتر یاقوت های زرد بازار به وسیله دستکاری هایی شیمیایی و به سازی بر روی یاقوت کبود که توسط انسان ها انجام می شود به‌وجود می آید اما از نظر ارزش چیزی از یاقوت قرمز و کبود کم نداشته و مناسب افرادی است که رنگ زرد را پسند می کنند.
یاقوت ستاره ای یا یاقوت استار
این مورد در اصل یک پدیده طبیعی است که برروی برخی یاقوت ها وجود دارد. در مواردی که داخل یاقوت، ناخالصی های سوزنی شکل وجود داشته باشد و یاقوت به صورت دامله (گنبدی-تراش مرسوم عقیق) تراش خورده باشد، بر اثر برخورد نور به ناخالصی های سوزنی پدیده زیبایی به اسم ستاره بوجود می آید. در بازار یاقوت هایی که دارای پدیده ستاره ای هستند را با قیمت بالاتری و به صورت کلکسیونی به فروش میرسانند
نکاتی برای خرید یاقوت ستاره دار
پرطرفدارترین رنگ این سنگ قیمتی آبی روشن و آبی تیره است، پس اگر به فکر تجارت با این گوهر هستید این رنگ را بیشتر مد نظر داشته باشید، البته باید دقت داشت که ۶ خط تشکیل دهنده ستاره آن در زیر نور طبیعی مشخص باشد زیرا با استفاده از تکنیک های نورپردازی در عکس آنرا واضح تر نشان می دهند. از لحاظ شفافیت سنگ، به دلیل اینکه خود ستاره حاصل نا خالصی است باید توقع ناخالصی های پراکنده در گوهر را داشته باشید.
پرطرفدارترین رنگ یاقوت ستاره ای آبی روشن و آبی تیره است
تراش یاقوت ستاره دار
اکثر یاقوت های ستاره بدون توجه به میزان شفافیت یا کدر بودن آن به صورت دامله یا همان گنبدی شکل تراش داده می شوند. زیرا این نوع تراش باعث می شود ستاره روی سنگ بهتر نمایش داده شود. یک تراش خوب دامله باید دارای تقارن خوب و گنبدی صاف بوده و از هر زاویه ای که به گوهر نگاه می کنید باید حالت گرد آن قابل مشاهده باشد.
روش های بهبود یاقوت ستاره ای
همواره برای بهبود رنگ، شفافیت و از بین بردن ضایعات در گوهرها از روش های مختلفی استفاده می شود. برای گوهر یاقوت ستاره ای،گرم کردن با دمایی بین ۱۷۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه سانتیگراد برای چندین ساعت کاربرد دارد. این روش اغلب باعث بهبود رنگ و وضوح جواهر می شود. گاهی اوقات برای بهبود ستاره روی یاقوت آنرا همراه با تیتانیوم گرم می کنند که البته گران قیمت ترین روش بهبود این سنگ کم نظیر است.
طرز نگهداری یاقوت :
یاقوت سرخ روش نگهداری خاصی ندارد اما بعضی توصیه می کنند که آن را زیر نور خورشید یا کنار نمک خشک قرار دهید تا درخشندگی اش افزایش یابد.
خواص یاقوت :
یاقوت به خاطر ویژگی ساختاری و مغناطیسی اش جریان خون را تقویت می کند و بر اندام هایی مثل قلب موثر است و باعث تقویت غدد می شود. استفاده مداوم از این سنگ فشار خیلی پایین را افزایش می دهد و بی حسی و رخوت را از بین می برد و جریان خون را در ناحیه چشم ها به گردش می اندازد.