آداب و رسوم چهارشنبه سوری
همانطور که می دانید مهمترین بخش آداب و رسوم چهارشنبه سوری را بخش روشن نمودن آتش و شب زنده داری در کنار آتش، تشکیل می دهد. در این مراسم که معمولا به صورت خانوادگی برگزار می شود، تمام افراد خانواده در کنار یکدیگر جمع شده، آتشی روشن نموده و در کنار آن به رقص و پایکوبی می پردازند.
در گذشته رسم بر این بوده که در اقصا نقاط شهر آتشی بزرگ افروخته می شده و تا هنگام طلوع آفتاب این آتش روشن نگاه داشته می شده است. از مهمترین آداب چهارشنبه سوری پریدن از روی آتش و خواندن سرودی با مضمون “زردی من از تو، سرخی تو از من” می باشد. این عبارت در حقیقت نوعی عبارت دعایی محسوب شده که در آن از آتش خواسته می شود تا شادابی و گرمای خود را به مردم داده و در عوض بیماری، مشکلات و گرفتاری ها را از آن ها بگیرد.
برپایی مراسم قاشق زنی نیز از دیگر مراسم مخصوص چهارشنبه سوری است که کم کم رو به فراموشی گذارده است. اما با این وجود همچنان در برخی از نقاط کشور این مراسم با شور و حلاوت خاصی برگزار می گردد. در این مراسم که معمولا کودکان و نوجوانان مجری آن هستند، بچه ها صورت خود را پوشانده و با استفاده از دو قاشق که به صورت برعکس لای انگشتان خود نگه می دارند، قاشق زنی کرده و به درب خانه افراد رفته و از آن ها طلب شیرینی و شکلات و آجیل می نمایند. صاحب خانه نیز معمولا با شکلات و شیرینی از بچه ها پذیرایی کرده و آن ها را به درب خانه فردی دیگر راهی می کند.
رقص و پایکوبی و شادی از جمله مراسم همیشگی چهارشنبه سوری بوده و همیشه به آن توجه خاصی می شده است. با توجه به نزدیک شدن سال جدید و استقبال مردم از این واقعه، بدیهی است که شادی و شور در همه افراد وجود داشته باشد. خوشبختانه با توجه به بازتر شدن فضای شادی در کشور در سال های اخیر، در شب چهارشنبه سوری بسیاری از مردم را می بینیم که در کوچه و خیابان دور هم جمع شده و به رقص و پایکوبی می پردازند. این سنت از گذشته نیز وجود داشته است و ریشه ای تاریخی دارد.
گره گشایی یا فال گوشی نیز از جمله مراسماتی هستند که ریشه ای باستانی داشته و هنوز هم در بین مردم بسیاری رواج دارد. در این مراسم معمولا دختران جوان به نیت باز شدن بخت خود، دعا کرده و جواب نیت خود را با استفاده از تعبیر صحبت های افراد که از آن محل رد می شوند، می گرفته اند. دود کردن اسپند و گردانیدن آن به دور سر افراد نیز از جمله دیگر رسومی است که در این شب انجام می شود تا بدی ها را از افراد دور نمایند.
شاهنامه خوانی و قصه گویی به دور آتش نیز از جمله دیگر رسومی است که در شب چهارشنبه سوری معمولا توسط بزرگان خانواده انجام می شود. در این میان نیز افرادی که دستی در هنر موسیقی دارند، معمولا با ساز های خود اقدام به هنرنمایی کرده و اشعاری نیز در وصف سال جدید و آمدن بهار نیز سروده و خوانده می شود. این مورد که در جشن های دیگری نیز همچون آیین شب یلدا نیز انجام می پذیرد، معمولا جزئی جدایی ناپذیر از مراسمات باستانی ایران زمین می باشد.
امروزه نیز مراسم چهارشنبه سوری با شور و هیجان برپا می شود اما ورود یک سری رسوم غلط و نو به این جشن سنتی و باستانی، سبب شده است تا مخالفت هایی با نحوه برگزاری آن صورت پذیرد.
ورود ترقه ها و وسایل آتش بازی که بعضا بسیار خطرناک بوده و صدمات جبران ناپذیری را به افراد وارد می کنند، سبب شده است تا این جشن بزرگ باستانی دیگر آن چهره زیبا و دوست داشتنی خود را از دست داده و به یک مراسم ترسناک و توامان با خطرات بسیار تبدیل شود. البته این مورد بیشتر در شهرهای بزرگ دیده می شود و هنوز هم در شهرهای کوچکتر و به خصوص در روستاها، این جشن به همان شیرینی گذشته و با آرامش پیشین برگزار می شو